A mądrość – gdzie można ją znaleźć? - Hioba 28: 12-17

"A mądrość – gdzie może zostać znaleziona? I gdzie jest to miejsce zrozumienia? Człowiek nie zna jej ceny i nie może zostać znaleziona w ziemi żyjących. Głębia mówi: Nie ma jej we mnie. I morze mówi: Ze mną też nie jest. Nie można dostać za nią czystego złota ani nie można odważyć srebra jako cenę zapłaty za nią.  Nie można odważyć za nią złota Ofiru ani drogocennego onyksu, ani szafiru. Nie równa się z nią złoto i kryształ ani jej wymiennikiem nie jest klejnot z wybornego złota." TNP

"Ale mądrość - gdzież ją znaleść? a kędy siedlisko poznania? Nie zna śmiertelny ceny jej, ani znaleść jej na ziemi żyjących. Otchłań woła niemasz jej we mnie, a morze powiada niemasz jej przy mnie!  Nie można jej opłacić złotem szczerem, ani wagą srebra jej nabyć.  Nie zrównoważy jej złoto Ofiru, ani beryl kosztowny lub szafir. Nie zrówna jej ani złoto ani klejnot szklisty, ani jest ceną jej naczynie szczerozłote." Cylkow

"A mądrość – gdzie można ją znaleźć? I gdzie jest siedziba rozumu? Śmiertelnik nie zna jej porządku, nie można też jej znaleźć w krainie żyjących. Otchłań mówi: We mnie jej nie ma, a morze: U mnie też nie. Nie można jej dostać za szczere złoto ani (na wadze) odmierzyć za nią srebra.  Nie można odważyć (za nią) złota z Ofiru, drogocennego onyksu lub szafiru. Nie równa się z nią złoto ani szkło, jej wymiennikiem nie jest złote naczynie." Przekład dosłowny


Co to jest mądrość, a co rozum?  Autor dzisiejszego fragmentu naszych rozważań stawia dwa pytania;  „Gdzież znaleźć mądrość? Gdzie mieszka rozum?”  Po opisaniu wysiłków, jakie ludzie podejmują, aby odkryć skarby ziemi, autor podkreśla, że mądrość jest o wiele bardziej nieuchwytna. Pomimo wszystkich ludzkich umiejętności i determinacji, mądrości nie da się wydobyć ani kupić. To skarb poza fizycznym zasięgiem.

Żeby zrozumieć to co dzieje się w nas i wokół nas potrzebna jest mądrość, nie intelekt, nie wiedza, ale mądrość pochodząca z góry. Retoryczne pytania sugerują, że mądrość jest nie tylko cenna, ale i ukryta, wzywając czytelnika do głębszych poszukiwań i poszukiwania poza oczywistymi źródłami ziemskiej wiedzy. Pytanie „gdzie?” w kontekście poprzednich wierszy, podkreśla, że mądrości i zrozumienia nie można znaleźć w żadnym ziemskim miejscu.

Księga Przysłów 1–9 przedstawia mądrość jako kobietę wołającą na ulicach, ofiarowującą życie każdemu, kto jej posłucha. Stanowi ona przeciwieństwo Głupoty, która zwabia naiwnych na śmierć (Księga Przysłów 9,13-18). Ten zabieg literacki podkreśla moralną potrzebę wyboru drogi Bożej opartej na Jego mądrości.

Księga Przysłów 9:10 – „Bojaźń Pańska jest początkiem mądrości, a poznanie Świętego – rozumem”.

Autor tego rozdziału podkreśla, że żaden człowiek [dosłownie śmiertelnik] nie rozumie w pełni wartości mądrości i że nie jest ona czymś, co można znaleźć w świecie fizycznym, czyli „krainie żyjących”. Werset 13 ukazuje wyjątkową i niezwykłą naturę mądrości, odróżniającą ją od wszelkich ziemskich skarbów. Chociaż ludzie mogą poszukiwać i poświęcać się dla rzeczy, które uważają za cenne, autor wskazuje, że prawdziwa mądrość wykracza poza ludzką ocenę i nie może być w pełni pojęta ludzkim rozumem. Ta mądrość nie jest przedmiotem fizycznym, który można znaleźć, ani lekcją, którą można przyswoić wyłącznie poprzez doświadczenie życiowe – jest czymś boskim i wiecznie cennym, zakorzenionym w Bogu.

Księga Przysłów 3:13-15 - „Błogosławiony ten, kto znalazł mądrość, ten, kto nabył rozsądku, bo jest pożyteczniejsza niż srebro i lepszy zysk niż złoto. Jest cenniejsza niż perły, i nic, czego pożądasz, nie może się z nią równać”.

Barwne stwierdzenia na temat natury mądrości, „głębinę” i „morze”, uświadamiają nam, że w tych bezkresach nie ma w nich mądrości. Ten obraz ilustruje nam, że pomimo potęgi i tajemniczości, nawet głębiny morza nie mogą zapewnić mądrości. W starożytności morze symbolizowało tajemnicę, głębię, a nawet niebezpieczeństwo; postrzegano je jako miejsce skrywające sekrety i skarby. Jednak tutaj autor rozdziału podkreśla, że prawdziwa mądrość nie kryje się w jakimś tajemniczym, ukrytym fizycznym miejscu. Mądrości nie można znaleźć, szukając jej w najgłębszych zakamarkach ziemi lub morza, ponieważ jest ona czymś daleko poza ludzkim zasięgiem.

Księga Przysłów 3:19-20 – „Mądrością Pan założył ziemię, rozumem utwierdził niebiosa; Jego wiedzą rozdzieliły się głębiny wód, a chmury spuściły rosę”.

Nasz fragment tekstu  jasno daje do zrozumienia, że mądrości nie da się kupić, niezależnie od tego, ile złota czy srebra posiadamy. Podkreśla, że mądrość wykracza poza jakąkolwiek ziemską wartość czy walutę. Ten werset mówi o wyjątkowej wartości mądrości, której nie da się kupić, sprzedać ani zmierzyć bogactwem materialnym. Prawdziwa mądrość jest bezcenna i żadne ziemskie bogactwa nie mogą się z nią równać. Autor używa tego obrazu, aby pokazać, że mądrość jest darem od Boga, a nie czymś, co można zdobyć ludzkimi środkami czy potęgą finansową.

Wartość mądrości jest tak ogromna, że nawet najwspanialsze i najrzadsze skarby na ziemi nie są w stanie jej kupić. Ani, „złoto z Ofiru”, ani „onyks”czy „lapis lazuli [szafir], ani "diament" i inne najcenniejsze przedmioty z czasów Hioba,  nie dorównują wartości mądrości. Werset ten podkreśla, że mądrości nie można zdobyć za pomocą bogactwa ani najrzadszych materiałów na ziemi. Jest ona czymś wykraczającym poza możliwości ludzkiej majętności, co podkreśla jej boskie pochodzenie i wyjątkową wartość.

Księga Przysłów 3:13-15 – „Błogosławiony ten, kto znalazł mądrość, kto nabył zrozumienie, bo jest ona pożyteczniejsza niż srebro i przynosi lepszy zysk niż złoto. Jest cenniejsza niż perły, i nic, czego pożądasz, nie może się z nią równać”

Słowo 'chokmah' mądrość, pojawia się w Księdze Przysłów (ponad czterdzieści razy), Hioba (dwadzieścia trzy) i Kaznodziei (dwadzieścia siedem),  jest tożsame z; bojaźnią Bożą, prawym życiem, intelektualną wnikliwością, kunszt rzemieślniczym i przywództwem kierowany Duchem Świętym. Mądrość jest zakorzeniona w charakterze Boga i objawiona w Jego słowie, wypełnia się w Chrystusie i pozostaje niezbędna dla  służby Bogu i wiernego, bogobojnego i prawego życia.

Słowo 'binah' rozwaga, obejmuje; intelektualne rozeznanie, rozwagę, jasne zrozumienie, wgląd moralny i daną przez Boga zdolność do pojmowania logiki prawdy. To coś więcej niż wiedza. To zdolność do rozróżniania, oceniania i dokonywania właściwego wyboru w świetle Bożego objawienia. W Ksziędze Przysłów Rozwaga jest personifikowana jako towarzyszka Mądrości