Hioba 28: 5-11

"Ziemia – z niej pochodzi chleb, lecz pod nią zamieniana jest jakby w ogień. Jej skały są miejscem pochodzenia szafiru i ziarna złota są w nim; Ścieżki do niej nie zna sęp i nie wypatrzyło jej oko sokoła.  Nie kroczą po niej dumne zwierzęta, nie grasuje po niej lew.  Lecz człowiek wyciąga swoją rękę po kamień, wywraca góry od korzenia;  Wykuwa w skałach sztolnie, a jego oko dostrzega wszystko, co cenne.   Wiąże wody ze źródeł strumieni, a to, co ukryte wywodzi na światło." TNP 

" Z ziemi wychodzi chleb, ale pod nią burzy się jak ogień. Pokładem szafirów są kamienie jej, a piasek złoty jest udziałem jego. Ale onej ścieżki (do mądrości) nie zna ptak drapieżny ani wypatrzyło jej oko krogulcze.  Nie kroczą po niej bestje młode, ani stąpa po niej lew (stary). Na krzemień ściąga rękę swoją, wywraca z korzenia góry. Przez skały przeprowadza strumienie, a każdy klejnot wykrywa wzrok jego.  Aby się nie sączyły, żyły wodne tamuje, a co skryte jest wywodzi na światło." Cylkow

"Ziemia – z niej pochodzi chleb, lecz pod powierzchnią zamieniana jest niczym w ogień. Miejscem szafirów są jej kamienie i są w niej paprochy złota. Tej ścieżki nie zna sęp i nie wypatruje jej oko sokoła. Nie kroczą po niej dumne bestie, nie paraduje po niej lew.  (Lecz człowiek) wyciąga swą rękę po krzemień, wywraca góry od korzenia, wykuwa w skałach sztolnie i jego oko dostrzega wszystko, co cenne. Wiąże rzeki, [odkrywa głębię rzek] aby nie wylewały, i to, co ukryte, wywodzi na światło." Przekład dosłowny

 

Za nami debata pomiędzy naukowcami - filozofami, którzy na temat Boga wszystko mieli zapięte na ostatni guzik, a nawet występowali w Jego imieniu, a pełnym pokory, ciężko doświadczonym Hiobem który stwierdził; "Oto te sprawy to (tylko) obrzeża Jego dróg i niczym szept słyszymy Jego słowo." H 26:14

 

W czasach Hioba srebro i złoto były cenne i rzadkie, zdobywane trudnymi i niebezpiecznymi metodami. Podobnie z żelazem i z miedzią. Proces wydobycia rud tych metali, a następnie ich wytapianie, również wymagało sporo trudu i umiejętności. To tło sprawia, że odniesienie do górnictwa czy hutnictwa tamtych czasów jest bardzo wymowne w kontekście mądrości. Poszukiwania skarbów, ryzykowania życia w celu zdobycia czegoś cennego, ogromna determinacja to wszystko autor tego rozdziału łączy z poszukiwaniem i zdobywaniem mądrości. Nie tylko on, ponieważ w temat mądrości, jest kluczowym tematem ksiąg w Biblii zwanych Księgami Mądrościowymi.

Wiersz 28:5 przedstawia obraz ziemi jako źródła życia i miejsca intensywnych przemian. Chociaż ziemia dostarcza pożywienia i utrzymania, kryje również głębszą rzeczywistość pod powierzchnią – miejsce ekstremalnego gorąca i przemian, prawdopodobnie nawiązując do ciepła i ciśnienia, które wytwarzają drogocenne metale i kamienie głęboko pod ziemią. Hiob wskazuje na tajemnicę i złożoność Bożego stworzenia, gdzie ta sama ziemia, która daje plony, zawiera również minerały i metale, które są oczyszczane ogniem. Ten werset kontrastuje to, co widoczne, z tym, co ukryte, wskazując na niewidzialną mądrość Boga, której, podobnie jak tych ukrytych skarbów, nie można znaleźć na powierzchni.

Współczesna kopalnia Mponeng Gold Mine położona jest w Republice Południowej Afryki w pobliżu Johannesburga. Wydobywane jest w niej złoto, a górnicy pracują na głębokości od 2,4 do 4 kilometrów. Warto podkreślić, że zasoby złota na tym terenie są wciąż bardzo duże, więc w przyszłości wydobycie będzie prowadzone w kopalni Mponeng na jeszcze większej głębokości. Najgłębsza kopalnia na świecie to miejsce, gdzie warunki pracy są bardzo trudne. Pod ziemią panuje bardzo wysoka temperatura – dochodząca do 60 stopni Celsjusza – więc konieczne jest używanie klimatyzacji

Ziemia, która „daje pokarm”, jest zestawiona z ukrytymi głębinami, które są „przemieniane w dole jak przez ogień”. Ten obraz zachęca czytelników do spojrzenia poza to, co widoczne na pierwszy rzut oka, aby dostrzec ukryte warstwy rzeczywistości, sugerując, że Boże działania – i mądrość – nie zawsze są od razu zrozumiałe. Metafora ognia, często kojarzona z oczyszczaniem, sugeruje proces oczyszczenia i transformacji, który odzwierciedla dążenie do mądrości, o którym mowa w całym rozdziale. Ma to też symboliczny związek z hiobem, który w ogniu doświadczeń jest poddany pewnej transformacji również i jego poglądów na temat tego, jak działa Bóg.

„Z jej skał wyrastają szafiry, a w jej pyle kryją się bryłki złota”. Drogocenne kamienie i szlachetne metale ukryte są w ziemi. Piękno i wartość zawsze kryje się pod powierzchnią, z dala od tłumu. W tym wersecie szafiry i złoto symbolizują skarby głęboko zakopane, ukryte przed wzrokiem i dostępne jedynie dzięki ciężkiej pracy, determinacji i wytrwałości. Autor posługuje się przykładem tych cennych zasobów, aby zilustrować dążenie do mądrości. Tak jak szafirów i złota należy poszukiwać, tak mądrości należy poszukiwać z poświęceniem i cierpliwością. Ten werset zachęca nas do postrzegania mądrości jako czegoś wartego wysiłku, bezcennego skarbu, który Bóg umieścił w swoim stworzeniu, abyśmy mogli go odnaleźć, gdy będziemy jej szczerze szukać.

 

Autor rozdziału  używa obrazu „ukrytej ścieżki”, której nie może znaleźć żaden ptak drapieżny ani sokół, aby pokazać nasze "wypatrywanie" mądrości.  W naturze ptaki drapieżne, takie jak orły, sępy czy sokoły, znane są z ostrego wzroku i zdolności widzenia z dużej odległości. Jednak nawet te bystre stworzenia nie są w stanie dostrzec drogi do mądrości. Ten obraz podkreśla, że ludzka pomysłowość, siła, a nawet najlepsza percepcja, jaką możemy sobie wyobrazić, nie mogą doprowadzić nas do prawdziwej mądrości. Droga mądrości jest ukryta, poza zasięgiem ziemskich zdolności i jest czymś, co zna i zapewnia tylko Bóg.

 

W starożytności ludzie obserwowali ptaki drapieżne ze względu na ich niezwykły wzrok i umiejętności łowieckie. Ostry wzrok sokoła symbolizował skupienie, jasność i siłę. Ludzie szanowali i podziwiali te ptaki, zdając sobie sprawę, że potrafią one dostrzegać rzeczy z wysokości i odległości nieosiągalnych dla człowieka. Ludzie czytając ten fragment rozumieli, że skoro stworzenie tak potężne jak drapieżny ptak  nie mogło "wypatrzeć" drogi mądrości, to z pewnością była ona poza zasięgiem ludzkiego "wzroku".

 

Kolejny wiersz  wspomina, że „dumne zwierzęta [bestie]” i  silne „lwy” nie mogą do niej dotrzeć, symbolizując, że nawet najsilniejsze i najbardziej wyniosłe, budzące strach stworzenia w świecie przyrody nie mają do niej dostępu. Tak jak sokół o bystrym wzroku  nie mógł dostrzec ścieżki, tak teraz nawet potężne i niezależne zwierzęta nie mogą nią podążać. To podkreśla fakt, że mądrość nie jest czymś, co osiąga się poprzez pychę, zarozumiałość, brutalną siłę czy dominację. Jest to skarb, który pozostaje ukryty przed wszelką siłą fizyczną i naturalną potęgą, podkreślając, że tylko Bóg zna drogę do prawdziwej mądrości. I trzeba ogromnej pokory i uznania swojej bezsilności, by znaleźć tę drogę prowadząca do mądrości. Zauważamy, że z całego tego towarzystwa, z grona doradców Hioba, to właśnie Hiob, poprzez doświadczenie straty i bólu jest na tej drodze...

Prawdziwej mądrości nie osiąga się poprzez ziemską władzę czy siłę. W naszym życiu możemy ulec pokusie myślenia, że inteligencja, wiedza, sukces, a nawet siła fizyczna czy społeczna doprowadzą nas do zrozumienia wszystkiego. Ale mądrość Boża nie znajduje się w tych rzeczach! Odkrywa się ją poprzez pokorę, wiarę, czasami bezsilność i bliską relację z Nim.

 

Pokora musi być jednak połączona z determinacją, podobną do wysiłku ludzi, którzy, by odkryć to, co ukryte w ziemi, „atakując skałę krzemienną” i docierając do „korzeni gór” i wywracają je. Ludzie używają swojej siły i pomysłowości, by odkryć skarby ukryte głęboko pod ziemią. W dzisiejszym fragmencie mamy użyty barwny obraz, ludzi drążących najtwardszą skałę, aby podkreślić ludzką wytrwałość i umiejętności w pokonywaniu fizycznych przeszkód.  

 

Ludzie „drążą tunel w skale, [a] ich oczy [już] widzą wszystkie jej skarby”.  Obraz „oczu widzących wszystkie jej skarby” podkreśla wizję nagrody, która przyświeca poszukującym. Tak jak ludzie potrafią kopać głęboko w górach, wywracać je, drążyć tunele, aby znaleźć cenne zasoby, tak i my musimy uznać, że tylko Bóg posiada mądrość, której potrzebujemy, a której nie można znaleźć jedynie wysiłkiem fizycznym ani ludzką siłą. Potrzebna jednak jest silną wola, cierpliwość i niezłomność w dążeniu do celu pomimo napotykanych trudności i przeszkód.

 

Poszukiwacze drogocennych materiałów, badają również  „źródła lub głębokości rzek”, aby „wydobyć na światło dzienne rzeczy ukryte”. Ten werset ukazuje nieustanne dążenie człowieka do odkrycia tego, co ukryte. Hiob podkreśla, że ludzie posiadają umiejętności i motywację, by badać nawet najbardziej ukryte miejsca na ziemi. Jednak w dalszej części rozdziału autor rozdziału wyjaśnia, że pomimo wszystkich naszych zdolności do wydobywania skarbów z ciemności, wciąż jest jedna rzecz, której nie możemy odkryć sami: jest to prawdziwa mądrość. Ta pozostaje ukryta u Boga i można ją znaleźć tylko poprzez szukanie Go.

 

Przeczytajmy jeszcze kilka innych miejsc w Biblii,
istotnych dla naszych dzisiejszych rozważań.

„Chwałą Bożą jest rzecz ukryć, chwałą królów jest rzecz zbadać”. Księga Przysłów 25:2

"Bo jest napisane: Wytracę mądrość mądrych, a rozum rozumnych obrócę wniwecz.  Gdzie jest mądry? Gdzie uczony w Piśmie? Gdzie badacz tego świata? Czyż Bóg nie obrócił w głupstwo mądrości tego świata?  Skoro bowiem w mądrości Bożej świat nie poznał Boga przez mądrość, upodobało się Bogu przez głupstwo głoszenia zbawić tych, którzy wierzą. [...] Bóg wybrał to, co głupie w oczach świata, aby zawstydzić mądrych; Bóg wybrał to, co słabe w oczach świata, aby zawstydzić mocnych [...] Aby nie chlubiło się przed nim żadne ciało." 1 Koryntian 1: 19-21; 27-29

 
"Nadstawiając swego ucha na mądrość [...] Jeśli będziesz jej szukać jak srebra i poszukiwać jej jak ukrytych skarbów;   Wtedy zrozumiesz bojaźń PANA i dojdziesz do poznania Boga.  PAN bowiem daje mądrość, z jego ust pochodzi wiedza i rozum.   On zachowuje prawdziwą mądrość dla prawych; on jest tarczą dla tych, którzy postępują uczciwie;  Strzeże ścieżek sądu i chroni drogę swoich świętych. Księga Przysłów 2:2-8

 

"Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;  Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie bardziej pożyteczne niż złoto.  Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.  Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.  Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne." Księga Przysłów 3:13-15

 

„Nikt nie może pojąć, co się dzieje pod słońcem. Choćby usilnie próbowali to zbadać, nikt nie potrafi odkryć tego sensu”. Księga Kaznodziei  8:17

"Niech mądry nie chlubi się swoją mądrością, ani silny swoją siłą… lecz ten, kto się chlubi, niech się chlubi tym, że ma rozum, aby Mnie poznać”. Księga Jeremiasza 9:23-24

Jeśli komuś z was brakuje mądrości, niech prosi Boga, który obdarza wszystkich hojnie i bez wypominania, a będzie mu dana”. Jakuba 1:5

„On daje siłę zmęczonemu i pomnaża siły słabemu. Młodzieńcy się męczą i nużą, a młodzieńcy potykają się i upadają; lecz ci, którzy ufają Panu, odzyskują siły”. Izajasz 40:29-31